اهمال کاری در روند مطالعه

احتمالا همه ما خیلی از مواقع به خصوص زمانی که قصد داریم در یک پروسه بلند مدت کاری انجام بدهیم مثلا در یک بازه زمانی حدودا یک ساله برای کنکور کارشناسی ارشد خودمان را آماده کنیم در روند مطالعه مان دچار اهمال کاری می شویم. در این مقاله قصد داریم توضیحاتی پیرامون اهمال کاری در روند مطالعه ارايه دهیم.

اهمال کاری چیست؟

اهمال کاری به معنای به تعویق انداختن کارها تا آخرین لحظه یا گذشتن از مهلت انجام آن است. پدیده اهمال کاری در دو سطح شناختی و رفتاری خود را نشان می‌دهد. در سطح رفتاری یا غیر فعال، فرد کار را بدون هیچ دلیل خاصی در زمان مشخص انجام نمی‌دهد و آن را به بعد موکول می‌کند. از طرفی اهمال کاری ممکن است در سطح شناختی باشد یعنی فرد به دلایلی مانند کمال‌طلبی، نداشتن قدرت حل مسئله، ناتوانی در تصمیم‌گیری و عدم اعتماد به نفس نمی‌تواند کارها را شروع کرده و به سرانجام برساند.

اهمالکاری در روند مطالعه چگونه است؟

اهمالکاری در زمان درس خواندن می‌تواند دلایل مختلفی داشته‌باشد، بنابراین برای غلبه بر آن ابتدا باید از دلایل اصلی آن آگاه باشیم. در ادامه به برخی از دلایل مهم اهمالکاری در روند مطالعه اشاره می‌کنیم.

• کمال‌گرایی / ترس از شکست

برخی از دانشجویان در روند مطالعه خود از اشتباه‌کردن عصبی می‌شوند یا از انتقاد می‌ترسند. آن‌ها معمولا آنقدر نگران انجام نادرست تکالیف هستند که آن‌ها را به تعویق می‌اندازند تا از اضطراب آن اجتناب کنند. افراد کمال‌گرا به‌دلیل ترس از شکست، کار مورد نظر را انجام نمی‌دهند. با این حال، شکست اصلی برای افراد کمال‌گرا برابر است با انجام ندادن کامل و دقیق کارها و در واقع آنها از نبرد انجام نداده، شکست می‌خورند! چیزی که در ذهن کمال‌گراها، اهمال کاری و کمال گرایی را به هم پیوند می‌دهد، جمله‌ای شبیه به این جمله است: «اگه قراره این کار رو به بهترین شکل انجام ندم، بهتره اصلا انجامش ندم!». یک مثال خوب برای این دسته، افرادی هستند که برای شروع برنامه مطالعاتی شان منتظر هستند تا تمام چیزها عالی و سازماندهی شده باشد، تا صددرصد امکانات فراهم نشود و همه چیز بر وفق مراد نباشد برنامه مطالعاتی خود را شروع نمی‌کنند.

• مشکل در تنظیم احساسات

مطالعات نشان داده‌اند اهمالکاری در روند مطالعه کمتر در مدیریت زمان مشکل‌ساز است و بیشتر به‌خاطر وجود مشکل در تنظیم احساسات است. دانشدانشجویانی که در روند مطالعه، احساس بی‌حوصلگی، خستگی یا ناامیدی می‌کنند، راه‌کاری را در پیش می‌گیرند که با کم‌اهمیت جلوه‌دادن درس‌خواندن، احساس بهتری در خود ایجاد کنند و حواس خود را با فعالیت‌های سرگرم‌کننده و پاداش‌دهنده برای بهبود خلق‌وخوی خود پرت کنند.

• تعهدات بیش از حد

اگر دانشجویی برنامه مطالعاتی متناسب با شرایطش نداشته باشد مثلا برنامه بسیار فشرده و سنگین و غیرقابل اجرایی ریخته باشد که زمان آزاد کمی را در اختیارش بگذارد ممکن است از اهمالکاری در روند مطالعه اش به‌عنوان روشی برای ایجاد مصنوعی «زمان آزاد» برای خود استفاده کند. متأسفانه، این نوع زمان آزاد معمولاً چندان رضایت‌بخش نیست، زیرا با احساس گناه به‌دلیل اجتناب از چیزهایی که باید انجام می‌شده است، همراه است.

• عدم داشتن هدف و انگیزه درونی و احساس فشار از بیرون

وقتی دانشجویان انگیزه­ی درونی کافی برای رسیدن به هدفی مثلا قبولی در کارشناسی ارشد روانشناسی در یکی از دانشگاه های خوب کشور را نداشته باشند، ممکن است آن را به تعویق بیندازند. اهمال‌کاری در روند مطالعه، روش آن‌ها برای مقاومت در برابر این اجبار می‌شود.

• وجود ابهاماتی در مورد چگونگی روند مطالعه و برنامه ریزی

وقتی دانشجویان از مسیری که باید طی کنند تا به موفقیت برسند اطلاع کافی ندارند یا نمی‌دانند چه انتظاری از آن‌ها می‌رود، اهمال کاری می‌کنند. این امر به‌ویژه برای افرادی که از عدم اطمینان یا موقعیت‌های ناشناخته ناراحت هستند، مشکل‌ساز می‌شود. اگر آن‌ها مطمئن نباشند که چگونه برنامه ریزی کنند یا از روند پیشرفت یا نقاط قوت و ضعف شان آگاه نباشند، ممکن است در روند مطالعه دچار اهمالکاری شوند.

• تخمین‌های زمانی خوش‌بینانه

گاهی برخی دانشجویان زمان باقی‌مانده برای درس‌خواندن را بیش از حد تخمین می‌زنند و زمان لازم برای تکمیل برنامه مطالعاتی خود را دست‌کم می‌گیرند. در نتیجه، نمی‌توانند زمان کافی برای تکمیل آن‌ها اختصاص دهند.

• عدم آگاهی از نقطه شروع و ادامه دادن هدفمند مسیر

وقتی دانشجویان آگاهی درستی از اینکه بهتر است از کجا و چجوری یا با چه درسی شروع کنند یا چند ساعت بخوانند و چگونه ادامه دهند در روند مطالعه اهمالکاری می کنند. مثلا دانشجویی که شش تا منبع برای یک درس مثلا رشد را تهیه کرده و حجم زیاد کتاب ها و دروس دیگر باعث سردرگمی و اضطرابش شده و چون نمیداند از کجا شروع کند مدام آن را به تعویق می اندازد.

• حواس‌پرتی از عوامل اهمال کاری در روند مطالعه

مقدار زیادی از زمانی که افراد در اتاق خود به درس‌خواندن می‌پردازند، صرف حواس‌پرتی با چیزهای دیگر می‌شود. این امر می‌تواند آگاهانه اتفاق بیفتد، یا به‌طور ناخودآگاه رخ دهد. برای مثال عدم انتخاب محیط مناسب برای مطالعه و یا عادت به چک کردن مداوم گوشی همراه و …. که باعث ایجاد وقفه های کوتاه و بلند در روند مطالعه می شود.

سخن پایانی

هرچند اهمال کاری یا به تعویق انداختن کارها به صورت ذاتی در همه انسان‌های وحجود دارد و گاهی موفق‌ترین افراد هم گرفتار آن هستند، اما گاهی این پدیده در زندگی اختلال ایجاد می‌کند. اهمال کاری در روند مطالعه گاهی به الگوی ثابت رفتاری و عملکردی  تبدیل می‌شود. یعنی فقط زمانی کار را انجام می‌دهند که زمان کمی باقی مانده باشد و در یک اضطرار باشند. ارتباط بعضی از مشکلات روحی یا جسمی با اهمال کاری مانند یک حلقه است که یکی دیگری را تقویت می‌کند. به طور مثال افسردگی، نقص توجه یا بیش فعالی از جمله مشکلاتی هستند که به صورت اهمال کاری یا تنبلی در انجام کارها بروز پیدا می‌کنند. در چرخه اهمال کاری از اینکه کاری را انجام نمی‌دهیم، احساس گناه می‌کنیم و این احساس باعث می‌شود که خود را سرزنش کنیم و به توانمندی‌هایمان شک کنیم. این شک، زیربنای ناامیدی را در وجودمان پی‌ریزی می‌کند و این ناامیدی هم باعث می‌شود که کاری انجام ندهیم. با توجه به اینکه ریشه های اهمال کاری در روند مطالعه پیچیده است، توصیه می‌کنیم برای تشخیص و کار کردن روی مسائل درونی به درمانگر متبحر مراجعه کنید. در کنار آن می‌توانید از تکنیک‌ها و روش‌های استفاده کنید که احتمال افتادن در دام اهمال کاری را کاهش دهند.